Cztery premiery, aktywność w internecie, wydarzenia towarzyszące, sukcesy zespołu, przedsięwzięcia infrastrukturalne, a przede wszystkim stabilność finansowa w okresie pandemii – tak można by podsumować miniony rok w słupskim teatrze.
Kalendarz działań Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku w 2021 roku, podobnie jak niemal wszystkich instytucji kultury w kraju, wyznaczał harmonogram ograniczeń pandemicznych. Otwarcie teatrów dla publiczności na początku roku pozwoliło nam zagrać 4 weekendy z udziałem widzów. Ostatni z nich zakończył się wielokrotnie przesuwaną premierą przedstawienia „Stolp. Dzień kobiet” 12 marca i jednocześnie rozpoczęciem nowego lockdownu. Na scenę wróciliśmy w ostatni weekend maja. 11 czerwca wystawiliśmy przekładaną z powodu pandemii premierę spektaklu „Wieczór kawalerski”. W sierpniu, oprócz spektakli na scenie, zaplanowaliśmy dwa weekendy na dachu nowej siedziby. Na jednym z tarasów budynku rozstawiliśmy plenerową scenę oraz widownię na 90 miejsc. Pod gołym niebem zaplanowaliśmy granie autorskiego koncertu opartego na utworach Bolesława Leśmiana „Projekt Leśmian” w wykonaniu naszej najmłodszej aktorki Moniki Bubniak. Niestety, ze względów pogodowych byliśmy zmuszeni przenieść wydarzenie na scenę wewnątrz budynku. 15 czerwca rozpoczęliśmy próby do kolejnej produkcji. Spektakl „Ciemna woda” Amanity Muskarii w reżyserii Iwo Vedrala został zrealizowany dzięki grantowi Instytutu Teatralnego. Słupski teatr, jako jeden z 3 w Polsce, zwyciężył w konkursie „Dramatopisanie”. Premiera przedstawienia odbyła się 17 września. Ostatnią produkcją sceniczną w 2021 roku była „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa w reżyserii Karoliny Maciejaszek, jej premiera odbyła się 5 grudnia. Przedstawienie ma charakter familijny, jest również pozycją lekturową eksploatowaną w okresie mikołajkowym i świątecznym. Ze względu na ogłoszenie nauki zdalnej w szkołach zmuszeni byliśmy odwołać kilkanaście przedstawień zaplanowanych w grudniu i styczniu. Swoją aktywność staraliśmy się realizować w działaniach internetowych. Oprócz publikowania nagrań telewizyjnych spektakli z naszego repertuaru przygotowaliśmy, dzięki wsparciu firmy Engie, cykl filmików internetowych pokazujących historię Słupska pod tytułem „Mały Paryż”. Przedsięwzięcie cieszy się (wciąż publikujemy nowe odcinki) ogromną popularnością mieszkańców miasta.
PREMIERY
Premiera spektaklu „Stolp. Dzień kobiet” w reżyserii Julii Mark powstała w dużej mierze dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Konsulatu Republiki Federalnej Niemiec. Projekt powinien być zamknięty w 2020 roku, ale ze względu na pandemię jego finał był kilkakrotnie przesuwany. Ostatecznie udało nam się zagrać premierę 12 marca, a pokaz spektaklu w siedzibie naszego partnera Theater Kopfuber w Ansbach odbył się 3 i 4 września 2021. Przedstawienie zostało bardzo dobrze przyjęte przez lokalną publiczność oraz krytykę teatralną. Zainteresowanie odbiorców wzbudzała lokalna tematyka (wejście Armii Czerwonej do Słupska 8 marca 1945 pokazane przez perspektywę mieszkających tu kobiet) oraz oryginalna forma przedstawienia. Napisany specjalnie dla nas przez Olgę Żukowicz tekst zakłada udział publiczności w podejmowaniu decyzji o przebiegu przedstawienia. Widzowie otrzymują przy wejściu na salę piloty do głosowania – w trakcie spektaklu kilkunastokrotnie podejmują decyzję, jakiego wyboru powinni dokonać bohaterowie. W zależności od przebiegu, przedstawienie może trwać od 70 minut do 2 godzin. Ze względu na sytuację epidemiologiczną i związaną z tym niepewność dotyczącą eksploatacji spektaklu, przygotowaliśmy również profesjonalną wersję telewizyjną przedstawienia (premiera online 21 marca). Realizacja video spektaklu została wsparta finansowo przez urząd Środkowej Frankonii.
Drugą zrealizowaną w tym roku produkcją była farsa „Wieczór kawalerski” Robina Hawdona w reżyserii Pawła Pitery. W spektaklu występuje cały zespół aktorski teatru, co miało ogromne znaczenie dla nas wszystkich. Okres pandemii był (i ciągle jest) czasem niepewności, zagrożenia. Zależało nam na podkreśleniu zespołowości i zacieśnieniu więzów między pracownikami teatru, poczuciu solidarności w okresie kryzysu i stworzenia możliwości zarobkowania wszystkim zatrudnionym w teatrze aktorom. „Wieczór kawalerski” to świetnie napisana pozycja rozrywkowa, idealna propozycja dla Słupszczan, chcących odpoczynku i wytchnienia w trudnych czasach. Spektakl cieszy się ogromnym powodzeniem – bilety na wstawiane terminy sprzedają się bardzo dobrze, mimo obostrzeń covidowych. Ten tytuł pokazywaliśmy również z powodzeniem (i będziemy te wyjazdy powtarzać) w Koszalinie i Gdańsku.
Pierwszą premierą sezonu artystycznego 2021/2022 był spektakl „Ciemna woda” Amanity Muskarii (premiera 17 września) w reżyserii Iwo Vedrala. Przedstawienie powstało dzięki wsparciu finansowemu oraz w ramach konkursu „Dramatopisanie” organizowanego przez IT oraz MKiDN. Przedstawienie dotyka najbardziej aktualnych problemów otaczającej nas rzeczywistości: kryzysu migracyjnego, przemocy, wykluczenia, religii. Przygląda się mechanizmom i relacjom tworzącym się w zamkniętych społecznościach. Dla Nowego Teatru w Słupsku ten spektakl jest jednym z najważniejszych wydarzeń artystycznych, które udowadnia, że nieoczywisty teatr ma nie tylko sens, ale również ważne zadanie społeczne. Gazeta Świętojańska uznała ten spektakl za najlepsze przedstawienie województwa pomorskiego 2021 roku. W jej rankingu wyróżnieni zostali: również autorka, aktor Wojciech Marcinkowski oraz społeczne zaangażowanie przedstawienia. Przedstawienie budzi też zainteresowanie festiwali w całym kraju. W najbliższym czasie pokażemy je między innymi na Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi (8 kwietnia 2022) – jednej z najważniejszych i najbardziej prestiżowych imprez teatralnych w Polsce.
Rok zamknęliśmy premierą (5 grudnia) spektaklu „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa w reżyserii Karoliny Maciejaszek. Była to planowana od dwóch lat produkcja spektaklu familijnego mieszczącego się jednocześnie w kanonie lektur szkolnych. Produkcję odkładaliśmy ze względu na pandemię – jest to przedsięwzięcie skierowane stricte do młodych widzów i ściśle związane z okresem zimowym. Zależało nam, żeby wydarzenie odbyło się w terminie mikołajkowym i było eksploatowane aż do ferii szkolnych. Przedstawienie zostało przyjęte entuzjastycznie przez widzów. Zainteresowanie było tak duże, że nie byliśmy w stanie sprostać zapotrzebowaniu. Wstawiliśmy do repertuaru maksymalną ilość przedstawień, jakie były możliwe w grudniu i styczniu. Wszystkie spektakle miały stuprocentowe obłożenie. Niestety tę świetną passę przerwało wprowadzenie nauki zdalnej w szkołach. Przedstawienie musi poczekać do grudnia 2022 roku…
OSIĄGNIĘCIA
Miniony rok był niezwykle trudnym okresem w funkcjonowaniu kultury. Mimo to udało nam się osiągnąć kilka sukcesów. Pokazaliśmy spektakl „Kupiec wenecki” na festiwalach w Kielcach (Międzynarodowy Festiwal Teatralny), Rzeszowie (Festiwal Nowego Teatru) oraz Kaliszu (Festiwal Sztuki Aktorskiej) – skąd przywieźliśmy nagrody dla naszych aktorów: Igora Chmielnika i Moniki Janik. Jesteśmy również zadowoleni, że udało nam się pokazać spektakl „Stolp. Dzień kobiet” za granicą – w niemieckim mieście Ansbach. Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku otrzymał również nagrodę Gazety Wyborczej „Pomorskie Sztormy” dla najważniejszego wydarzenia w regionie – za otwarcie nowej siedziby. Nagrodą Teatralną Marszałka Województwa Pomorskiego został także uhonorowany dyrektor teatru Dominik Nowak, a cały zespół medalem Senatu Rzeczpospolitej Polskiej. Największym osiągnięciem w minionym roku wydaje się jednak zamknięcie tego okresu rozliczeniowego z zachowaniem płynności finansowej i bez ubiegania się o dodatkową pomoc Organizatora.
DZIAŁANIA POZAREPERTUAROWE
Ograniczoną aktywność na scenie wymuszoną obo- strzeniami pandemicznymi staraliśmy się uzupełniać działalnością nie związaną z repertuarem. Jednym z większych przedsięwzięć była realizacja cyklu filmików „Mały Paryż”, dzięki częściowemu wsparciu finansowemu firmy Engie. 20 odcinków cyklu publikujemy na bieżąco w Internecie. Projekt pokazuje świat, którego już nie ma – nie tylko budynki i przedsięwzięcia funkcjonujące w przedwojennym Słupsku, ale również ludzi, którzy wypełniali miasto przed stu laty. Rok 2021, podobnie jak 2020, to czas wzmożonej aktywności teatru w sieci. W tym okresie kilkukrotnie puszczaliśmy na naszych kanałach cyfrowych realizacje telewizyjne słupskich spektakli. Staraliśmy się opierać na najlepiej przygotowanych materiałach spełniających wymogi produkcji telewizyjnej. Pokazywaliśmy online „Kupca weneckiego”, którego realizacja powstała jesienią 2020 roku podczas Warszawskich Spotkań Teatralnych. Premiera spektaklu „Szewcy” Witkacego w reżyserii Szymona Kaczmarka odbyła się w formie cyfrowej w ostatnich dniach 2020 roku. Natomiast realizację filmową spektaklu „Stolp. Dzień kobiet” wsparł zarząd regionu Środkowej Frankonii – siedziby naszego niemieckiego partnera, z którym wspólnie przygotowaliśmy spektakl.
Wraz z otwarciem instytucji kultury dla publiczności staraliśmy się również ożywić nową siedzibę teatru. Uruchomiliśmy kawiarnię we foyer czynną przy okazji wszystkich spektakli i wydarzeń wieczornych. Rozpoczęliśmy cykl spotkań „Kultura przy kawie” prezentujący w nieformalnej atmosferze sylwetki Słupszczan związanych z teatrem. Teatr wydał książkę biograficzną o Jerzym Karnickim – naszym emerytowanym aktorze, współpracującym wciąż z instytucją. Ciekawym wydarzeniem było uruchomienie sceny letniej na dachu budynku. Staramy się również na bieżąco realizować nasze przedsięwzięcia, które sprawdziły się w latach poprzednich – np. „Niania w teatrze” czy spektakle z tłumaczeniem na obce języki.
SPRAWY ORGANIZACYJNE
Rok 2021 był pierwszym okresem rozliczeniowym funkcjonowania teatru w nowej siedzibie. Przez cały ten czas wdrażaliśmy nowe rozwiązania i usprawnialiśmy nasze funkcjonowanie w budynku. Między innymi zainstalowaliśmy panele fotowoltaiczne na dachu budynku oraz kompensator mocy, dzięki czemu mamy nadzieję na ograniczenie kosztów eksploatacyjnych obiektu. Na początku roku udało nam się również wyremontować otrzymane od miasta 7-pokojowe mieszkanie tworząc niewielki Dom Aktora. Nie ulega wątpliwości, że utrzymanie nowego budynku to nie tylko nowe możliwości i jakość pracy, ale również większe obciążenie finansowe instytucji. Wyższe koszty utrzymania infrastruktury, spirala cenowo płacowa, a także bardzo duże zmniejszenie przychodów związane z pandemią to główne czynniki kryzysu finansowego przed jakim stoimy. Mimo tego teatr utrzymał stabilność finansową i nie ubiegał się o dodatkową pomoc Organizatora. Było to możliwe dzięki grantowi z Funduszu Wsparcia Kultury (grudzień 2020), zbilansowanej polityce finansowej oraz realizacji działań artystycznych w oparciu o fundusze zewnętrzne. Dwie z czterech zrealizowanych w zeszłym roku premier odbyło się w dużej mierze w oparciu o środki zewnętrzne („Ciemna woda” i „Stolp. Dzień kobiet”), podobnie większość działań internetowych. Dzięki pełnej aktywności w okresach otwarcia instytucji kultury dla publiczności udało nam się w 2021 roku zagrać 98 spektakli (z czego 86 w Słupsku), przy średniej frekwencji blisko 70 %. Spektakle w siedzibie teatru obejrzało 12 tysięcy osób. Jednak w porównaniu z danymi z ostatniego przed covidowego zamkniętego okresu rozliczeniowego, są to dane o ponad połowę niższe (w 2019 roku było to 247 spektakli dla 31 tysięcy widzów w Słupsku przy frekwencji blisko 80 %). Oczywiście te wartości przekładają się bezpośrednio na wpływy do teatru.
Mimo wszystko patrzymy w przyszłość z optymizmem. Do wakacji planujemy zrealizować jeszcze dwie premiery. Na początku kwietnia wystawimy dla Państwa spektakl „Nasz mały PRL” I. Meyzy i W. Szabłowskiego w reżyserii debiutującej po tej stronie sceny naszej aktorki Moniki Janik. Będzie to muzyczna podróż do czasów słusznie minionych – z całym bagażem absurdów, wspomnień, ale również refleksji nad kondycją naszego człowieczeństwa wtedy i dziś. Sezon zamkniemy premierą „Don Juana” Moliera w reżyserii dyrektora teatru Dominika Nowaka. Przedsięwzięcie będzie ukłonem do publiczności poszukującego klasycznego teatru. Chcemy zaprosić Słupszczan na spektakl zachwycający scenografią, kostiumem i ponadczasowym tekstem – z równie uniwersalnym przesłaniem aktualnym niezmiennie od czterech wieków. Tuż po wakacjach premiera „Grupy krwi” A. Wakulik w reżyserii Macieja Gorczyńskiego. Jesteśmy niezwykle szczęśliwi, że kapituła konkursu „Dramatopisanie” ponownie wybrała nasz teatr (jako jeden z dwóch w Polsce!) w kolejnej edycji konkursu. Dzięki wsparciu Instytutu Teatralnego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstanie obyczajowy spektakl poruszający temat sprawiedliwości społecznej w kontekście klasowego pochodzenia Polaków. Bardzo cieszymy się również na reaktywację festiwalu „Scena wolności”! Jesienią zaprosimy Państwa do obejrzenia najlepszych przedstawień z całego kraju. Będą nie tylko nowości, ale również najbardziej wyraziste produkcje ostatniej dekady. Jak zawsze pokazujemy spektakle polskich autorów, przedstawienia zaangażowane społecznie, nie koniecznie wygodne – zawsze poruszające. To będzie z pewnością trudny, ale niezwykle interesujący rok w słupskim teatrze. Zmieniamy się dla Was.
Do zobaczenia w naszym wspólnym nowym Nowym Teatrze!
Dominik Nowak
Dyrektor Naczelny i Artystyczny
Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku
