Dlaczego warto odwiedzić Słupsk?
Tu mieści się jeden z najpiękniejszych ratuszy miejskich w Polsce i największy zbiór dzieł plastycznych Witkacego. To tu stworzono słynne na cały świat „Słupskie Karczmy” i otwarto pierwszą w Polsce pizzerię. Słupsk, podobnie jak Piza, ma swoją krzywą wieżę, a także nowoczesne murale, które ilustrują jego historię. Ze względu na swój urok i architekturę miasto zwane jest Małym Paryżem. Przez jego centrum przepływa wyjątkowa rzeka Słupia, a na plantach rozbrzmiewają latem dźwięki muzyki. Słupsk to wyjątkowe miasto z wyjątkowymi atrakcjami!
Na przełomie XIX i XX wieku Słupsk zyskał sobie miano Paryża Północy. Jego architektura to połączenie różnych stylów i kultury Pomorza. Secesyjne kamienice, zdobione elewacje najlepiej zachowane są przy ulicach Wojska Polskiego i Sienkiewicza. Współczesne słupskie śródmieście zachęca do spacerów i wchłaniania atmosfery miasta.
Architektura
Zamek Książąt Pomorskich – Muzeum Pomorza Środkowego
Muzeum mieści się w zamku, dawnej siedzibie Gryfitów, czyli Książąt Pomorskich. Zamek został wybudowany w stylu gotyckim w 1507 roku za panowania księcia Bogusława X. Ponad 80 lat później, po przebudowie – stał się budynkiem w stylu renesansowym. Od przeszło 50 lat zamek jest siedzibą Muzeum Pomorza Środkowego. Jest to muzeum wielodziałowe, na wystawach stałych prezentowane są obiekty związane z historią Pomorza i panującej tu niegdyś dynastii Gryfitów, a także kulturą materialną zarówno rdzennej ludności regionu, jak i przybyłych tu po wojnie osadników. Muzeum posiada także bogatą kolekcję dzieł sztuki dawnej i współczesnej. Wystawy można podziwiać w kilku obiektach należących do MPŚ, m.in. w samym zamku, w zabytkowym młynie (pochodzącym z początku XIV w.), Spichlerzu Richtera (XVIII-wieczny budynek szachulcowy), a także w Białym Spichlerzu.
Ratusz
Budynek powstał w 1901 roku i reprezentuje popularny na przełomie XIX i XX wieku neogotyk. Wewnątrz na ścianach możemy podziwiać malowidła przedstawiające sceny z historii miasta, w oknach zaś witraże, niektóre zachowane od początku istnienia ratusza. Na piętrze, obok gabinetu prezydenta, w gablocie spoczywa kopia legendarnego, słupskiego niedźwiadka szczęścia. Warto również wejść na ratuszową wieżę, ma ona 58 m wysokości, a na taras widokowy prowadzi około 180 stopni. Z tarasu można podziwiać panoramę miasta, a w samo południe można usłyszeć rozbrzmiewające hejnały miast Słupska i Ustki, z którą Słupsk tworzy dwumiasto.
Atrakcje Słupska
Największa na świecie kolekcja prac plastycznych Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego.
Do niedawna prace Witkacego można było podziwiać w Zamku Książąt Pomorskich, od 2019 roku można je odnaleźć w odrestaurowanym niedawno Białym Spichlerzu, który znajduje się po drugiej stronie rzeki Słupi. Kolekcja liczy około 260 prac. Składa się głównie
z pasteli, ale możemy tam również znaleźć olejne pejzaże, martwą naturę czy autoportret artysty, a także jego listy i regulamin „firmy”. Zbiór zapoczątkował zakup 110 prac artysty w 1965 roku od syna jego przyjaciela, który z przyczyn finansowych stopniowo się ich pozbywał. Dzięki niezwykłej intuicji ówczesnego dyrektora muzeum Janusza Przewoźnego, miasto może się poszczycić największą na świecie kolekcją dzieł artysty.
Baszta Czarownic, Mury Miejskie, Bramy
Słupsk jest jednym z miast pomorskich, w którym w znacznym stopniu zachowały się mury, bramy i baszty, służące do obrony miasta. Z czterech powstałych w mieście bram do dzisiejszego dnia zachowały się dwie – Brama Młyńska przy kompleksie muzealnym oraz Brama Nowa, w pobliżu Ratusza.
Baszta Czarownic – wkomponowana w mury miejskie, powstała na początku XV wieku, a znana jest z tego, że w jej murach przetrzymywano kobiety, które posądzono o czary i palono na stosie. Najbardziej znaną słupszczanką oskarżoną o uprawianie magii jest Trina Papisten, zielarka, która spłonęła w Słupsku w 1701 roku. Dziś w Baszcie mieści się Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej.
Galeria Bursztynowa
Galeria bursztynowa przy ulicy Tuwima ma niemal półwieczną tradycję i stanowi połączenie pracowni bursztynowej, galerii oraz muzeum. Prowadzone są tu również warsztaty bursztynowe, podczas których można poznać mity i legendy związane z bursztynem oraz dowiedzieć się, gdzie i kiedy najlepiej szukać bursztynu. Galeria posiada dwie sale wystawowe oraz prowadzi sprzedaż wyrobów bursztynowych. Jednymi z ciekawszych pamiątek, które można tam nabyć, są kopie bursztynowego Niedźwiadka Szczęścia.
Słupski Niedźwiadek Szczęścia i szlak niedźwiadków
W 1887 roku w trakcie kopania torfu na Ziemi Słupskiej została znaleziona figurka bursztynowego niedźwiadka. Figurka ta okazała się być amuletem łowcy niedźwiedzi sprzed prawie 3700 lat. W ten sposób przynoszący szczęście niedźwiadek stał się symbolem miasta, a jego kopie można zobaczyć w słupskim ratuszu. Od czerwca 2017 roku odlewy niedźwiadków, pomalowane przez lokalnych artystów, stoją w różnych miejscach miasta. Niedźwiadki te stworzyły swoisty Szlak Niedźwiadka Szczęścia.
Murale
Od 2016 roku na kilku budynkach w centrum pojawiają się nowe murale, będące ilustrowaną opowieścią o mieście. Te dekoracyjne, ścienne malowidła, rozsławiają Słupsk w całej Polsce i natychmiast stały się jedną z największych tutejszych atrakcji. Umiejscowione
m.in. na ulicy Bema, Nowobramskiej, Starzyńskiego, Wojska Polskiego, Niedziałkowskiego, Łukasiewicza, Krasińskiego tworzą przepiękną opowieść o Słupsku. Na tych scenach z życia miasta możemy znaleźć wiele postaci związanych ze Słupskiem. Są wśród nich Heinrich von Stephan, Jerzy Waldorff, Otto Freundlich, Witkacy czy „czarownica” Trina Papisten.
Izba Historii Kolei
Powstała z inicjatywy członków Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji, które działa przy słupskim PKP. Mieści się na III piętrze w historycznym, zabytkowym gmachu byłej dyrekcji Rejonowej Kolei Państwowych w Słupsku. Można tam oglądać zabytkowe lampy i telefony, mundury, modele kolejek, bilety kartonowe i wiele innych eksponatów. Można znaleźć tam również tabliczki znamionowe lokomotyw parowych, które jeździły w Słupsku, narzędzia oraz inne rzeczy związane z kolejnictwem. Z zebranych tam dokumentów wyłania się obraz dawnej, minionej kolei.
Słupsk obfituje w wiele ciekawych pomników i obelisków
„Upokorzony” (skwer im. Pierwszych Słupszczan) – pomnik wykonany przez niemieckiego rzeźbiarza Fritza Klimscha. Monument przedstawia nagiego mężczyznę, który przyklęka zadumany nad swoją ojczyzną (Niemcami), upokorzoną po I Wojnie Światowej. Pomnik do Słupska został przeniesiony z Damnicy w 1970 roku.
„Pomnik Powstańców Warszawskich” (Plac Powstańców Warszawskich) – jest to pierwszy w Polsce pomnik poświęcony bohaterom powstania warszawskiego. Odsłonięty 15 września 1945 roku. Pierwotnie drewniany, obecnie jest murem ceglanym z otworami po kulach, o postrzępionych krawędziach. Do Słupska po wojnie przybyło bardzo dużo warszawiaków, którzy byli zmuszeni szukać dla siebie nowej przestrzeni.
„Otwarta Głowa” (Skwer za słupskim ratuszem, w parku im. Ottona Freundlicha) – upamiętnia on postać urodzonego w Słupsku Ottona Freundlicha, niemieckiego artysty, jednego z prekursorów sztuki abstrakcyjnej. Pomnik jest dziełem prof. dr hab. Jana Stanisława Wojciechowskiego, a odsłonięty został w 2007 roku.
Pomnik Henryka Sienkiewicza (aleja Sienkiewicza) – figurę stojącego w dumnej pozie Sienkiewicza wykonała Krystyna Trzeciak, a jej odsłonięcie nastąpiło w 1960 r. Co ciekawe, w tym samym miejscu i na tym samym cokole stał pomnik Ottona von Bismarcka.
Pomnik Karola Szymanowskiego (Park im. Jerzego Waldorffa) – dzieło przedstawia Szymanowskiego stojącego na tle skrzydła fortepianu, na którym znajdują się nuty sonaty dedykowanej przez kompozytora młodemu Witkacemu. Odsłonięcie pomnika nastąpiło
w 1962 r. w ramach inauguracji VI Festiwalu Pianistyki Polskiej.
Pomnika Bogusława X Wielkiego (dziedziniec zamku) – monument przedstawia Bogusława X, wybitnego księcia pomorskiego, który zjednoczył księstwa pomorskie i był inicjatorem budowy słupskiego zamku. Pomnik odsłonięto w 2010 roku, a wykonano go w pracowni Roberta Sobocińskiego w Poznaniu.
Smaki miasta – czyli najstarsza pizzeria
Mało kto wie, ale najstarsza polska pizzeria działa w Słupsku. I to już od ponad 40 lat. Oczywiście chodzi o słupski Poranek, gdzie pokolenia słupszczan zajadają się plackiem z pieczarkami lub kiełbasą – z niezmienioną recepturą od samego początku. Pierwsza pizzeria założona w Polsce, powstała w marcu 1974 roku, tuż przy barze mlecznym Poranek przy ul. Wojska Polskiego 46 w Słupsku. Otwarta uroczyście malutka pizzeria wspaniale uzupełniała znakomitą wówczas ofertę gastronomiczną Słupska. Inicjatorem całego przedsięwzięcia był nieżyjący już dyrektor ówczesnego Zakładu Nowoczesnych Wdrożeń PSS „Społem” Tadeusz Szołdra, twórca słynnych karczm Pod Kluką i Słupskiej, rybnego Tunka czy drobiowego Zacisza. Pomysł przywiózł z podróży służbowej do Włoch, gdzie zakładał jedną z wielu Karczm Słupskich. Do dnia dzisiejszego receptura na pizzę to pilnie strzeżona tajemnica,
a mieszkańcy i przyjezdni uwielbiają ten niepowtarzalny smak, który przenosi ich do czasów dzieciństwa.
Zielony Słupsk
Słupsk cieszy się opinią zielonego miasta. Nic dziwnego, ponieważ zieleń w przestrzeni miejskiej jest obecna niemalże na każdym kroku. Słupsk posiada wieloletnią tradycję dbałości o zieleń. Począwszy od księżnej Erdmuty, która stworzyła wspaniałe ogrody zamkowe, poprzez Annę de Croy i jej syna Ernesta Bogusława, aż po XIX-wieczny, pierwszy w Europie zespół parków i ogrodów ciągnących się w sąsiedztwie średniowiecznych murów obronnych.
Również dzisiaj historyczne tereny zieleni otacza się dużą troską i dbałością. Mając świadomość, jak istotny wpływ na warunki życia mieszkańców ma dostępność terenów zieleni, tworzy się również nowe parki, skwery, a ulice dotychczas pozbawione drzew obsadzane są całymi szpalerami odpowiednio dobranych gatunków drzew.
W Słupsku znajduje się wiele miejsc wartych polecenia. Przepiękne kompozycje zieleni razem z zabytkami dawnej architektury tworzą w nich osobliwy klimat i są częścią słupskiej kultury. Zapewniają wypoczynek mieszkańcom, są ważnym atutem w promocji miasta oraz stanowią jego turystyczną atrakcję.
Ogrody Zamkowe
Ogrody zamkowe księżnej Erdmuty zostały zrekonstruowane w roku 2007 od strony ul. Zamkowej, niestety w znacznie mniejszym rozmiarze niż pierwotne (na ich dawnej, znacznej części dzisiaj stoją domy i przebiega ulica – fragment drogi krajowej nr 6 Gdańsk – Szczecin). Na początku XVII w. księżna Erdmuta, wdowa po księciu Janie Fryderyku założyła ogród, widoczny i oznaczony na późniejszych i zachowanych do naszych czasów mapach jako tzw. ogród zamkowy.
Skwer znajduje się w otoczeniu Zamku Książąt Pomorskich oraz średniowiecznych murów miejskich, które razem tworzą interesującą przestrzeń. Jest to miejsce reprezentacyjne, zlokalizowane w centrum miasta, często odwiedzane przez turystów i mieszkańców. Ogród zajmuje powierzchnię 2402,7 m².
Park Kultury i Wypoczynku
Zajmuje teren od ul. Zamkowej do Rybackiej. Jest to największy i najokazalszy park w mieście, zachwycający wspaniałymi nasadzeniami roślin i krzewów oraz bogatym drzewostanem. Na jego obszarze znajdują się: rozległe tereny zielone, korty tenisowe, przystań dla kajaków, hala sportowa, ścieżki rowerowe, place zabaw, asfaltowa płyta (zimą lodowisko) wraz ze sceną, boiska rekreacyjne i treningowe, wiata piknikowa, grille stacjonarne.
Park przecina rzeka Słupia, zaś jego południowy kraniec stanowi Lasek Południowy. Teren Parku jest ogrodzony i strzeżony, co ułatwia organizowanie w nim imprez plenerowych. Park nazywany jest „zielonymi płucami miasta”.
Najbardziej charakterystyczna część tej przestrzeni to Alejka brzozowa – pomnik przyrody składający się z brzóz brodawkowatych cechujących się wygiętymi w łuk pniami.
Planty miejskie
W Słupsku planty powstały około 1880 roku w miejscu dawnych fortyfikacji. Obejmują one dzisiejszy skwer przy alei H. Sienkiewicza, park im. J. Waldorffa i Ogród Zamkowy. Stanowią one osobliwą wizytówkę miasta, podkreślając jego niegdysiejszy charakter. Wśród zieleni pięknie komponującej się z licznymi zabytkami zwracają uwagę okazałe kwietniki będące kompozycją roślin rabatowych i trwałych roślin zimozielonych otoczonych alejami starych lip.
Będąc w Słupsku warto również zobaczyć: park przy al. Henryka Sienkiewicza, skwer im. Pierwszych Słupszczan, park im. Jerzego Waldorffa, park im. Ireny Sendlerowej, Lasek Północny i Południowy, Park Wschodni, Park Zachodni, Stawek Łabędzi i ciąg spacerowy ul. Kaszubskiej.
Atrakcje dla młodszych i całkiem dużych dzieci w Słupsku
Centrum Informacji Turystycznej w Słupsku ma do zaoferowania wiele wrażeń dla dzieci i rodzin szukających plenerowych atrakcji. Zanim zaczniemy swoje zwiedzanie z dziećmi, warto się wybrać na róg ulic Starzyńskiego i Tuwima, gdzie pracownicy CIT chętnie zaproponują dzieciom Quest „Szlakiem Słupskich Legend”, „Szlakiem słupskich ciekawostek przyrodniczych”, a także najnowszy „Szlakiem Słupskiego Street-artu”. Na wszystkich żądnych przygód małych zdobywców czeka również książeczka z naklejkami do poszukiwania słupskich niedźwiadków.
Questing to rodzaj gry polegającej na odkrywaniu ciekawych miejsc i tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach. Dzięki dostępnym questom dzieciaki posłuchają legend związanych ze Słupskiem, a na miłośników przyrody czekają ciekawostki związane z rzeką Słupią i jej bogactwami.
Ponadto na miejscu można uzyskać wszelkie informacje o Słupsku i Ziemi Słupskiej, darmowe materiały dotyczące Słupska, regionu, województwa oraz kraju, w tym także repertuary słupskich instytucji kultury oraz aktualne kalendarze imprez. W słupskim CIT można także zaopatrzyć się w płatne publikacje, jak albumy, przewodniki, mapy itp. oraz pamiątki, takie jak np. koszulki, kubki, pocztówki, torby czy magnesy. Można nabyć także bilety na wybrane wydarzenia sportowe i kulturalne.
Z pracownikami CIT można wejść na wieżę ratuszową, a na miejscu skorzystać np. z darmowego Wi-Fi, stanowiska do ładowania telefonów czy przewijaka.
Kulturalny wypoczynek zapewnią spektakle Teatru Lalki Tęcza, które odbywają się przy ul. Ludwika Waryńskiego 2 w Słupsku oraz Teatru Władca Lalek mieszczącego się przy ul. Arciszewskiego 22 w Słupsku.
Dla fanów aktywnego wypoczynku polecamy ofertę rekreacyjną Parku Wodnego Trzy Fale, pływalni Słupskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz Parku Wodnego w Redzikowie. Sam SOSiR oferuje również możliwość gry w tenisa, dostęp do stadionu 650-lecia, skate park, a także pumptrack mieszczący się na obszarze wspaniałego terenu spacerowego Parku Kultury, Sportu i Rekreacji. Fani tenisa, squasha czy badmintona znajdą coś dla siebie
w Centrum Rakietowym w Kobylnicy.
